Oprichting van de VVD

Amsterdam 1948 – Eindelijk komt er een einde aan de versnippering van de liberalen, die sinds het einde van de 19^e eeuw aan de gang was. De fusie tussen de Partij van de Vrijheid (PvdV) en het Comité-Oud  zorgt voor het eerst voor een nationale liberale beweging: de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD).

Thorbecke en het liberalisme

In 1814 kwam het liberalisme als politieke stroming op in Nederland. Dit kwam tot uiting in de liberale grondwet van 1848, opgesteld door de liberaal Johan Rudolf Thorbecke. De liberalen legden ook de eerste fundamenten voor de gehele sociale wetgeving, met onder andere het Kinderwetje van Van Houten. De eerste politieke liberale partij, genaamd de Liberale Unie ontstond in 1885. Al snel ontstonden er allerlei andere kleine liberale partijen. Vanuit de Liberale Unie ontstonden vervolgens meerdere liberale partijen. Maar toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, werden de meeste liberale partijen door de Duitsers verboden.

Oprichting VVD

Na de Tweede-Wereldoorlog kwam de PvdV op als één van de grootste liberale partijen, onder leiding van de liberaal Dirk Uipko Stikker. De andere grote liberale partij was Comité-Oud, die onder het voorzitterschap van Pieter Oud stond. Comité-Oud was afkomstig uit de PvdA, die volgens Oud en zijn medestanders te sociaaldemocratisch werd. Overleg tussen Oud en Stikker leidde tot de oprichting van de VVD in 1948. De term ‘liberaal’ werd bewust weggelaten uit de naam van de partij omdat veel mensen het liberalisme koppelden aan de economische crisis en werkloosheid van de grote crisis van de jaren ’30. De grote crisis was namelijk ontstaan door de grote markvrijheid die de liberalen veelal propageerden.

Vrijheid

Hoewel de term ‘liberalisme’ in de naam ontbreekt, kreeg de liberale ideologie wel een grote plaats in de ideologie van de VVD. Zo werd in het eerste partijprogramma van de VVD gesteld: ‘een zo groot mogelijke vrijheid van de mens, zowel in geestelijk en staatkundig als in materieel opzicht (…) is een onmisbare voorwaarde.’ Wel werden er grenzen gesteld aan deze individuele vrijheid: een doorgeslagen individualisme zou ten koste van de vrijheid van een ander kunnen gaan. Naast de vrijheid kregen daarom ook de verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid en sociale rechtsvaardigheid belangrijke posities binnen de ideologie van de VVD.

Het bericht Oprichting van de VVD verscheen eerst op IsGeschiedenis.